08 paź 2024

Historia Świnoujścia w pigułce

Na naszym blogu pisaliśmy już wielokrotnie o historycznych atrakcjach, które można znaleźć w Świnoujściu. Tym razem jednak chcielibyśmy się skupić na dziejach miasta samego w sobie. A jest tu o czym pisać – grody warowne, wojska szwedzkie, pierwsze uzdrowisko… Świnoujście przeszło długą drogę od swoich początków jako wioska rybacka.  

Lubicie poznawać historię? Wsiadajcie więc do naszego zmodyfikowanego DeLoreana* i zapnijcie pasy! W tym artykule cofniemy się bowiem nieco w czasie oraz postaramy się odpowiedzieć na pytania:

  • Jak przed wojną nazywało się Świnoujście?
  • Z czego słynie ta miejscowość?
  • Co jest symbolem Świnoujścia?
  • Jakie współczesne atrakcje warto obejrzeć odwiedzając miasto?
  • Gdzie zatrzymać się w trakcie swoich historycznych wakacji?

*Jeśli nie jesteście fanami kina, chodzi tutaj o wehikuł czasu z filmu „Powrót do przeszłości” z 1985 r.

Rybackie początki, duńskie najazdy i prawa miejskie 

Jak nietrudno się domyślić, zanim ktokolwiek w ogóle pomyślał o budowie centrum miasta tuż przy ujściu Świny, w okolicy funkcjonowało wiele osad rybackich. Parę (tysięcy) lat później rząd Prus odkupił od Szwecji wyspy Wolin i Uznam za 10 mln talarów, czyli ok. 500 mln współczesnych Euro

Kilkanaście lat później Prusy, zmęczone płaceniem Szwedom za żeglugę cieśniną Pianą, postanowiły przystosować Świnę do ruchu wodnego. I to właśnie na skutek tego przedsięwzięcia w 1743 r. powstało osiedle Swinemünde (znane pod tą nazwą aż do końca II wojny światowej). Dalej poszło już z górki: w 1747 r. pruskie jeszcze Świnoujście ogłoszono portem morskim, a potem w 1765 r. otrzymało swoje prawa miejskie. 

Spory rozwój miejscowości przypadł na XIX w. To właśnie wtedy:

  • wybudowano drewniane molo,
  • pogłębiono tor wodny,
  • rozpoczęto budowę najwyższej wówczas na świecie latarni morskiej (1854 r.),
  • uruchomiono żeglugę pasażerską o regularnej częstotliwości,
  • stworzono połączenie kolejowe z Berlinem. 

Przekop Kanału Piastowskiego ukończony w 1890 r. zagroził na moment miastu – zmierzające do Szczecina statki często nie miały zbytnio potrzeby się tutaj zatrzymywać. Na szczęście w 1895 r. odkryto źródła solanki i borowiny, a niewielki kurort zmienił się w Uzdrowisko Świnoujście, rywalizujące nawet z sąsiednim Ahlbeck.  

Dlaczego uzdrowisko Świnoujście ma swój wiatrak?

…No, może nie tyle uzdrowisko, co bardziej samo miasto. Stawa Młyny, bo to o nią tutaj chodzi, stanowi jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Świnoujścia. Jest ona również częścią oficjalnego logo Świnoujścia. 

Jednocześnie stawa pełniła od zawsze bardzo istotną rolę znaku nawigacyjnego, pomagającego statkom manewrowanie po torze wodnym. Nim rozpoczęto przebudowę portu Świnoujście, w 1874 r. przeprowadzono modernizację wspomnianego toru wodnego – to właśnie wtedy powstała Stawa Młyny. 

Warto w tym miejscu wspomnieć o legendzie, która wiąże się z wiatrakiem i tłumaczy dokładniej uzdrowiskową historię miejscowości. Podobno dawniej rybacy byli tak zmęczeni pracą, że wracali z morza postarzali. Żona jednego z nich, Alicja, zrozpaczona stanem swojego męża poszła nocą na plażę płakać. Z wiatraka wyszedł stary młynarz, który podpowiedział kobiecie, jak rozwiązać ten problem.

Ciekawi Was, w jaki sposób Alicja odmłodziła swojego męża? Zajrzyjcie do naszego artykułu o Stawie Młyny – opisaliśmy tam pradawne metody wellness przekazane mieszkankom Świnoujścia przez starego młynarza. 

Militarna historia Świnoujścia, jeszcze sprzed II wojny światowej

Ważną, chociaż nieco mniej pogodną częścią historii miasta są obiekty wojskowe usytuowane na jego terenie. Z uwagi na swoje dosyć strategiczne położenie dokładnie między Morzem Bałtyckim a Zalewem Szczecińskim, kontrola tego miejsca była istotna, szczególnie za czasów zwierzchnictwa pruskiego.

Fortyfikacje wchodzące w skład tzw. Twierdzy Świnoujście powstały XIX w. i miały powstrzymać wojska szwedzkie albo duńskie w razie ew. ataku. Po ukończeniu budowy instalacji w 1861 r., składała się ona łącznie z czterech fortów:

  • Fort I
  • Fort II – inaczej zwany fortem Gerharda lub Wschodnim
  • Fort III – określany Fortem Anioła
  • Fort IV – czyli Fort Zachodni

Na przestrzeni lat kompleks kilkukrotnie poddawano przebudowom, dostosowując go do zmieniających się potrzeb urzędujących w nim armii. Pod koniec II wś. z rąk niemieckich (najpierw pod egidą pruską, a potem Wehrmachtu i SS) trafił natomiast w posiadanie Armii Czerwonej, która przejęła go od nazistów w maju 1945 r. 

Sehenswürdigkeiten in Swinemünde

Ostatecznie pierwszy z obiektów został zlikwidowany w latach 70-tych XX w., w trakcie rozbudowy portu. Współcześnie turyści mogą jednak zwiedzać pozostałe trzy forty znajdujące się pod opieką Muzeum Obrony Wybrzeża. Co ciekawe w Forcie Gerharda wycieczki przyjmują formę swego rodzaju inscenizacji – przewodnikiem jest bowiem pruski żołnierz oprowadzający gości po obiekcie niczym rekrutów

Koszt biletu to 60 zł (normalny) lub 50 zł (ulgowy). Więcej informacji na temat zwiedzania Twierdzy Świnoujście można znaleźć na jej stronie. 

Drugą wartą uwagi atrakcją historyczną jest Podziemne Miasto. Już sama nazwa brzmi intrygująco i wzbudza pewne emocje, dlatego jeśli jesteście ciekawi szczegółów na ten temat, odsyłamy do podlinkowanego artykułu. W skrócie: to kolejny kompleks fortyfikacji, tym razem wzniesionych przez Niemców w trakcie II wś. 

W przeciwieństwie jednak do Twierdzy Świnoujście, praktycznie w całości znajduje się on pod ziemią. Największe wrażenie w tym przypadku robi natomiast skala – znajdziecie tutaj prawie 1,5 km korytarzy łączących rozmaite pokoje narad, koszary i inne pomieszczenia. 

Ceny biletów są tutaj takie same, jak dla wcześniejszej atrakcji. 

Powrót do teraźniejszości – Współczesne atrakcje w Świnoujściu

Jak widać wygląd świnoujskiego portu zmieniał się na przestrzeni lat: w pierwszej połowie XX w. była to baza zaopatrzenia floty wojennej i port przeładunkowy. Po wojnie wrócił on natomiast do roli portu handlowego, a dla pasażerów wznowiono żeglugę promową między Polską a Szwecją.

Rozbudowie uzdrowiska towarzyszył natomiast rozwój turystycznego charakteru miejscowości, a co za tym idzie, wachlarza dostępnych w okolicy atrakcji. Dzięki temu w Świnoujściu naprawdę trudno jest się nudzić. Poza gratką dla fanów historii, coś dla siebie znajdą tutaj:

  • Osoby aktywne – biegacze docenią liczne alejki wspaniałego Parku Zdrojowego, cykliści rozbudowaną infrastrukturę rowerową, a amatorzy sportów wodnych solidną bazę wypożyczalni sprzętu (m.in. SUP czy do windsurfingu).
  • Miłośnicy pięknych krajobrazów – punkt widokowy na szczycie wieży Kościoła Marcina Lutra, najwyższa w Polsce latarnia morska albo platforma na końcu ścieżki w koronach drzew w niemieckim Heringsdorf. Do wyboru do koloru! 
  • Rodziny z dziećmi – najmłodszym turystom spodobają się w szczególności Kopalnia Bursztynu przy Forcie Anioła oraz Truskawkowe Królestwo w Koserow. Oddalone tylko 30 min. jazdy samochodem od Świnoujścia, to centrum przetworów truskawkowych może pochwalić się również ciekawym mini-parkiem rozrywki.

Chcecie dowiedzieć się więcej o atrakcjach w Świnoujściu i okolicach? Koniecznie sprawdźcie podlinkowane wyżej artykuły na ten temat – zawarliśmy w nich dokładny przegląd każdej opcji, a także wskazówki dojazdu oraz informację o cenach biletów. 

Zmęczeni po podróży w czasie? Wybierzcie odpowiedni nocleg!

Umówmy się: DeLorean nie jest zbyt wygodnym samochodem. Podróżując więc w czasie (lub zwiedzając pieszo sieć bunkrów mierzącą półtora kilometra), prawdopodobnie nieco się zmęczycie. Dlatego planując takie przedsięwzięcie warto zarezerwować wygodny nocleg, który pozwoli Wam się odpowiednio zregenerować po całym dniu zwiedzania czy też przyjeździe do Świnoujścia. 

W apartamentach ApartPark czekają na Was komfortowe łóżka, w pełni wyposażone aneksy kuchenne i bezpłatne Wi-Fi. To jednak nie wszystko! Nasz kompleks jest doskonale usytuowany: pomijając fakt, że od plaży dzieli nas zaledwie 150 m, tuż obok znajdziecie Fort Anioła oraz główną promenadę. 

Zadbajcie o swoją perfekcyjną bazę wypadową; sprawdźcie dostępne apartamenty w Świnoujściu już teraz. Pamiętajcie: jeśli ktoś Was ubiegnie, tak naprawdę nie będziecie w stanie cofnąć się w czasie i zarezerwować przed nim ;( 

Może Ci się spodobać